Nowy Wiśnicz - Zamek

Początki Zamku w Wiśniczu to druga połowa XIV wieku. Jan Kmita - starosta sieradzki, ruski i krakowski wznosi rezydencję obronną. Powstaje wówczas niewielka warownia z jedną wieżą i budynkami gospodarczymi otoczona palisadą. Dopiero syn Jana - Piotr dokonał przebudowy rezydencji w czteroskrzydłowy Zamek gotycki z trzema basztami otoczony murem. Kolejne zmiany zaszły w I połowie XVI wieku, kiedy kolejny Kmita i też Piotr, marszałek wielki koronny i wojewoda krakowski, przebudował Zamek w renesansową rezydencję magnacką. Niestety umarł bezpotomnie, dlatego w 1553 roku majątek przeszedł w ręce rodu Barzich. Nowi właściciele dosyć szybko, bo zaledwie po 40 latach sprzedali Zamek rodzinie Lubomirskich. W latach 1615-1621 nastąpiła kolejna rozbudowa Zamku tym razem w stylu barokowym. W wyniku tych prac Zamek stał się jedną z najokazalszych rezydencji obronnych Rzeczpospolitej i jedną z najwykwintniejszych w Europie. Zamek słynął z biblioteki i kolekcji obrazów wśród których znajdowały się prace Rafaela, Durera i Tycjana. Niestety stało się to przekleństwem w okresie potopu szwedzkiego. Pomimo, że załoga Zamku liczyła 600 żołnierzy dysponujących 80 armatami i zapasami amunicji i żywności na 3 lata obrony postanowiono Zamek poddać bez walki. Szwedzi wywieźli z Zamku 150 wozów pełnych zdobyczy. Był to początek upadku tego miejsca. Zamek był już później zamieszkiwany sporadycznie i w 1831 roku strawił go bardzo rozległy pożar. W 1928 roku rozpoczęto prace renowacyjne, ale przerwał je wybuch II wojny światowej. Po wojnie Zamek stał się własnością państwa. W 1991 roku ród Lubomirskich rozpoczął starania zmierzające do odzyskania Zamku. We wnętrzu Zamku funkcjonuje muzeum. Co pół godziny grupa turystów pod opieką przewodnika ma możliwość zobaczenia dziedzińca i wnętrz. Za dodatkową opłatą zobaczyć można kaplicę oraz kryptę grobową z oryginalnymi sarkofagami Lubomirskich.

http://zamekwisnicz.pl

Warszawa - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki

W1860 roku w Warszawie z inicjatywy artystów malarzy powstało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, które jako pierwsze w zaborze rosyjskim zajęło się kolekcjonowaniem i prezentacją dzieł polskich twórców. Przez wiele lat Towarzystwo tułało się po Warszawie, aż w 1898 roku na działce podarowanej przez Ludwikę z Lindów Górecką rozpoczęto budowę stałej siedziby. W konkursie architektonicznym wygrał projekt Stefana Szyllera. Główny gmach oddano do użytku 15 grudnia 1900 roku, a trzy lata później powstało skrzydło południowe. Pozostałe zaprojektowane budynki nie zostały zrealizowane. Otwarcie Zachęty pozwoliło na prezentację mieszkańcom Warszawy dzieł Matejki (m.in. Bitwę pod Grunwaldem), Mehoffera, Malczewskiego, Wyspiańskiego, Dunikowskiego i wielu innych artystów. Zachęta stała się jednym z ulubionych celów spacerów warszawiaków. W 1922 roku - już w niepodległej Polsce - Zachęta stała się miejscem tragicznego zdarzenia. 16 grudnia podczas uroczystości otwarcia nowej wystawy doszło do skutecznego zamachu na pierwszego Prezydenta Polski Gabriela Narutowicza. W okresie II wojny światowej Towarzystwo zostało zdelegalizowane, a gmach Zachęty przekształcono na Dom Kultury Niemieckiej. Zbiory w większości trafiły do Muzeum Narodowego. Podczas Powstania Warszawskiego budynek ucierpiał, ale nie został zniszczony. Po wojnie przeprowadzono remont i w 1949 roku budynek przeznaczono na Biuro Wystaw Artystycznych, które zajęło się początkowo krzewieniem polityki kulturalnej PRL, a z czasem organizowaniem imprez artystycznych na światowym poziomie (przykładem niech będzie Międzynarodowe Biennale Plakatu). Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych wznowiło swoją działalność dopiero w 1991 roku podejmując się gromadzenia i prezentacji sztuki współczesnej. Od 2003 roku Zachęta uzyskała status narodowej instytucji kultury. Na odwiedzających dziś Zachętę czekają wystawy malarstwa, rzeźby, instalacji, fotografii, kinematografii, ale nie w oparciu o stałą ekspozycję tylko wystaw czasowych. 

 

https://zacheta.art.pl

Poznań - Muzeum Narodowe - Zamek Królewski - Muzeum Sztuk Użytkowych

W Poznaniu stoją dwa zamki: młodszy to Zamek Cesarski, starszy to Zamek Królewski zwany przez poznaniaków Zamkiem Gargamela. Nie ma pewności kiedy w Poznaniu powstał pierwszy Zamek Królewski. Przypuszcza się, że pierwsze zabudowania zaczęto wznosić za panowania Przemysła I lub Przemysła II w połowie XIII wieku. Niestety dopiero Kazimierz Wielki dokończył te prace i z tego miejsca pełnił funkcje namiestnika wielkopolskiego. Kolejna przebudowa miała miejsce za panowania Władysława Jagiełły, ale dosyć szybko Zamek utracił standardy rezydencji królewskiej i Zygmunt Stary przybywając do Poznania nie korzystał już z niego. Zaczęto przebudowę, ale pożar miasta w 1536 roku przerwał ją. Z ruin podniósł Zamek starosta Andrzej Górka nadając rezydencji charakter renesansowy. Kolejne zniszczenia przyniósł potop szwedzki po którym Zamek stopniowo popadał w coraz większą ruinę. Ostateczne zniszczenia miały miejsce podczas walk o poznańską cytadelę w 1945 roku. W 1949 roku postał projekt odbudowy Zamku. W latach 50-tych i 60-tych odbudowano dwa budynki w których zadomowiło się Muzeum Narodowe. W 2002 powołano Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Poznaniu. Przez prawie 15 lat budowano coś co zdaniem historyków i architektów nie nawiązuje stylem do żadnej epoki historycznej i jest raczej wariacją, pomieszaniem i współczesnym budynkiem czerpiącym z historii tego miejsca. Jedynym plusem tej inwestycji jest powiększenie ilości przestrzeni ekspozycyjnej i polepszenie warunków prezentacji Muzeum Sztuk Użytkowych (oddział MN w Poznaniu).
Muzeum Sztuk Użytkowych rozpoczęło działalność w 1965 roku jako Muzeum Rzemiosł Artystycznych. Jest jedyną w Polsce placówką zajmującą się gromadzeniem i prezentacją przedmiotów użytkowych w ujęciu artystycznym. Na zbiory Muzeum składa się ponad 11 tyś eksponatów pochodzących z okresu od średniowiecza aż po współczesność. Zobaczyć tu możemy meble, ceramikę, wyroby szklane, broń, biżuterię, tkaniny, stroje i dodatki do nich. W przebudowanych pomieszczeniach Zamku Muzeum dysponuje przestrzenią około 1500 m kw. na których zobaczyć można około 2 tyś przedmiotów. Całość ekspozycji uzupełnia wystawa dotycząca historii Zamku i Przemysłowi II, a także możliwość skorzystania z punktu widokowego na wieży zamkowej, z której zobaczyć można piękną panoramę poznańskiej starówki.

https://mnp.art.pl/oddzialy/muzeum-sztuk-uzytkowych/