Tradycja i historia wytwarzania porcelany w Ćmielowie sięga 1790 roku. Oznacza to, że zakłady wytwarzające do dziś te kruche wyroby w tym miasteczku należą do najstarszych w Polsce. I dodatkowo niestety do nielicznych. Nie wiemy jak wyglądały wyroby z początków funkcjonowania ćmielowskich zakładów, tym bardziej, że początkowo produkcja odbywała się w prymitywnej manufakturze. Dopiero kiedy Ćmielów przeszedł w 1797 roku w ręce rodziny Małachowskich, sprowadzono z Niemiec specjalistów i w 1804 roku rozpoczęła funkcjonowanie prawdziwa fabryka. Zajmowała się ona wyłącznie produkcją naczyń fajansowych i kamionkowych cieszących się dużym zainteresowaniem nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie. Dopiero w 1838 roku pojawiły się pierwsze wyroby porcelanowe. Nie były one wysokiej jakości i przez długi czas nie przebijały się ilościowo w całej produkcji. Cały czas dbano, aby zakład zasilali doświadczeni pracownicy ściągani z zagranicy. Miało to ogromny wpływ na podnoszenie jakości oraz urozmaicanie wzornictwa i asortymentu. Pojawił się jednak moment, kiedy konkurencja wśród producentów fajansu urosła na tyle, że jego produkcja stała się mało opłacalna. Dlatego w 1882 roku podjęto decyzję o skupieniu się w Ćmielowie na produkcji porcelany. Wygląd zakładu cały czas ulega przemianom. Pojawiają się nowe metody wypalania, powstają nowe budynki. Ma to odzwierciedlenie także w jakości wyrobów, które zyskują nowe wzornictwo i sposoby ozdabiania. W licznych konkursach i wystawach ćmielowska porcelana otrzymuje wysokie oceny i nagrody co przekłada się na ilość zamówień. Niestety wybuch I wojny światowej przerywa dobrą passę. Przez okres 6 lat zakład pozostaje zamknięty. Wznowienie działania następuje w 1920 roku. Pomimo przerwy wyroby Ćmielowa cieszą się nadal dużym uznaniem. O tym jak dużym, niech świadczy fakt, że na zamówienie prezydenta Mościckiego do jego siedziby w Zamku Królewskim w Warszawie powstaje serwis "Empire". Tuż przed II wojną dochodzi do podziału przedsiębiorstwa na dwa oddzielne podmioty. Podczas II wojny światowej zakład nie przerwał działalności, a co ważniejsze udało się uchronić go przed zniszczeniem. Po wojnie, jak to było z większością majątków, zakład został znacjonalizowany. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych w produkcji pojawiły się rewelacyjnie zaprojektowane kultowe figurki. Obecnie w Ćmielowie funkcjonują dwa zakłady. Pierwszy z nich wchodzi w skład Polskiej Grupy Porcelany (wraz z Lublaną i Chodzieżą) i produkuje porcelanę maszynowo, ale nadal dbając o jej najwyższą jakość i najlepsze wzornictwo. Natomiast w ręcznej produkcji porcelany specjalizuje się drugi zakład, który podjął się kontynuowania dawnych tradycji Ćmielowa. Od 1996 roku jego właścicielem jest p. Adam Spała, stąd też do nazwy zakładu doszły inicjały właściciela. To właśnie w tym zakładzie powstaje jedyna na świecie "różowa porcelana", której tajniki produkcji zostały po 70 latach odtworzone na podstawie zapisków p. Bronisława Kryńskiego. Natomiast obecny właściciel opracował dodatkowo "porcelanę szmaragdową", która również powstaje w Ćmielowie jako jedynym zakładzie na świecie.
W Fabryce Porcelany AS "Ćmielów od 2005 roku funkcjonuje Żywe Muzeum Porcelany. Zwiedzanie tego Muzeum podzielone jest na trzy etapy. Pierwszy z nich rozpoczyna się od obejrzenia starego pieca do wypalania porcelany, we wnętrzu którego urządzono salę multimedialną z prezentacją opowiadającą o procesie produkcji tych kruchych przedmiotów. Następnie przechodzimy do części warsztatowej, gdzie osoba oprowadzająca prezentuje czynności związane z tworzeniem porcelany. Tutaj turyści zachęcani są do czynnego udziału w napełnianiu form, szkliwieniu czy zdobieniu figurek. To właśnie tutaj przekonać się można, dlaczego ręcznie wykonana porcelana jest tak cenna. Jak się okazuje na 100 przygotowanych na początku produkcji np. filiżanek, do sprzedaży trafia zaledwie ... 4-8 sztuk. Druga część zwiedzania to Wystawa Starej Porcelany. W tej części mamy możliwość obejrzenia przepięknych przykładów dawnych wyrobów Ćmielowa. Na wystawie zachwycają istne cacuszka: filiżanki, patery, wazony, figurki. Mamy również możliwość zobaczenia podróbek, które powstały według wzorów opracowanych dla Ćmielowa. Ciekawostką, która jest tu również prezentowana to elektryczny piec muflowy, który służył do wypalania dekoracji na porcelanie. Trzecim - ostatnim - etapem jest zwiedzanie Galerii Van Rij. Na galerię zaadaptowano pomieszczenia dawnej malarni. Zobaczyć tutaj można prace współczesnych artystów - malarzy i rzeźbiarzy. Na stałe prezentowane są prace Lubomira Tomaszewskiego, które powstały w indywidualnym stylu artysty - "ogniem malowane".
Oprócz opisanego zwiedzania Muzeum oferuje możliwość uczestniczenia w warsztatach, podczas których uczestnicy wykonują i dekorują własną porcelanę, wypalaną następnie i oddawaną w ręce twórców.
Zwiedzanie Muzeum odbywa się wyłącznie w towarzystwie przewodnika. Wejścia możliwe są tylko o określonych godzinach, dlatego w okresie wzmożonego ruchu turystycznego warto dokonać rezerwacji internetowej lub telefonicznej.
Na koniec zwiedzania zachęcam do odwiedzin sklepu firmowego, gdzie na podstawie biletu można nabyć wszystkie produkty zakładu ze zniżką. Niestety mimo tego trzeba dysponować sporym portfelem, aby wyjść stąd z jakimś cacuszkiem. A jeżeli nie jesteście zainteresowani zakupami, to przed Muzeum zobaczyć można Aleję Małp. Jest to inicjatywa właściciela zakładu, aby każdy kraj Europy przedstawić za pomocą głowy małpy. Wśród nich jest również i rzeźba jego głowy.
Zwiedzanie Żywego Muzeum Porcelany możliwe jest przez cały rok.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz