Jedlinka - Pałac

Obecny wygląd Pałacu w Jedlince zawdzięczamy XIX wiecznej przebudowie barokowego dworu wzniesionego pod koniec XVII wieku. Ale po kolei, gdyż historia Jedlinki jest dużo dłuższa. Pierwsze wzmianki o tych terenach pochodzą z XIII wieku. W tamtym czasie miejsce to nazywało się Tannhausen i należało do księcia Bolka I Surowego. Jednak największy rozkwit tego miejsca rozpoczął się dopiero w 1721 roku, kiedy właścicielem majątku został marszałek polny Hans Christoph baron von Seher - Thoss. Wybudował wspomniany barokowy dwór, zajął się wydobyciem węgla kamiennego w okolicy, a jego żona założyła nieopodal uzdrowisko nazwane na jej cześć Charlottenbrunn. Kiedy ród barona wymiera w 1786 roku ziemie te pozyskuje rodzina von Pückler, po której następuje okres przechodzenia tego miejsca z rąk do rąk. 1861 rok to kolejna ważna data w historii Pałacu, gdyż wówczas właścicielem majątku staje się "śląski Rockefeller", czyli Carl Krister. Wspomniany Pan Krister dorobił się na produkcji porcelany i to on właśnie zlecił przebudowę Pałacu w stylu klasycystycznym, co możemy podziwiać do dzisiaj. Dodatkowo za jego czasów w majątku powstał browar i gospoda. Państwo Kristerowie zgromadzili ogromny majątek, ale nie posiadali dzieci, dlatego wszystko czego się dorobili przekazali w spadku przybranej córce. Ostatnim przedwojennym właścicielem Jedlinki był Gustaw Adolf Böhm. Zakupił Pałac w 1889 roku i wykorzystał fakt powiększającego się zainteresowania i rozwoju uzdrowiska. W 1943 roku córka Gustawa - Erika przekazuje Pałac organizacji NSV jakoby na utworzenie w nim szpitala. Ostatecznie w jego wnętrzach zadomawia się jednak Śląska Wspólnota Przemysłowa, której zadaniem była realizacja projektu RIESE. Ponieważ władze Rzeszy nie były zadowolone z postępu prac w 1944 roku Pałac stał się siedzibą  organizacji Todta, w okolicy powstała filia obozu Gross-Rosen, a w folwarku ulokowano obóz jeniecki. Więźniowie wykorzystywani byli do prac budowlanych podziemnej infrastruktury w Górach Sowich. Ich prace przerwało w 1945 roku zakończenie wojny. Do dzisiaj historycy spierają się co miało znajdować się w budowanych umocnieniach. Istnieje historia mówiąca o tym, że w Pałacu Jedlinka pewnego wieczoru podczas uroczystej kolacji zostały otrute wszystkie osoby zajmujące się planami budowy kompleksu RIESE. Po wojnie w latach 1948-54 w Pałacu powstał Dom Dziecka. Później był wykorzystywany przez Zakłady Włókiennicze oraz Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną. Po upadku Spółdzielni przez pewnie czas teren wraz z zabudowaniami przeszedł na własność gminy, a od 2004 roku został sprywatyzowany. Obecnie Pałac udostępniony jest zwiedzającym, a przy nim działa hotel, browar i restauracja. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, który opowiada o historii tego miejsca, przybliżając ciekawostki i legendy z nim związane. Niestety w udostępnionych turystom salach jest pustawo i widać jak wiele jeszcze finansów potrzeba na odtworzenie dawnej świetności Pałacu. A jest co odtwarzać, bo np. Sala Balowa nawet w obecnym stanie zachwyca. 



Obecni właściciele Pałacu są pasjonatami historii, dlatego tuż obok niego postanowili zbudować replikę jednego z pancernych wagonów sztabowych wchodzących w skład specjalnego pociągu Amerika, którym po Europie podróżował Adolf Hitler. Jest to atrakcja dodatkowo płatna, a w ramach zwiedzania mamy możliwość zobaczenia odtworzonego wnętrza w którym wyświetlany jest film dokumentalny prezentujący podróż Hitlera tym pociągiem.



https://www.jedlinka.pl/

Stępina - Schron kolejowy

Pogranicze dwóch małych podkarpackich wiosek Stępina i Cieszyna zostało wskazane jako miejsce budowy kwatery Adolfa Hitlera. Miało to być miejsce dowodzenia Obszarem Południowym "Anlage Süd". Budowę rozpoczęto latem 1940 roku, a zakończono rok później. Oficjalnie były to prace związane z powstawaniem zakładów berlińskiej firmy chemicznej. Ostatecznie powstał zespół budynków na który składały się schrony strażnicze, kwatery, budynki zaplecza technicznego, lądowisko dla samolotów oraz ten największy, czyli schron kolejowy o długości około 390 m. Jego ściany o grubości dochodzącej miejscami do 3 m pozwalały na zabezpieczenie wnętrza przed kilkukrotnym wybuchem w tym samym miejscu ładunków o wadze 500 kg. Dla dodatkowego zabezpieczenia schron ten wybudowano w kształcie lekkiego łuku, a jego ściany miały sprzyjać odbijaniu się lub zsuwaniu z nich ewentualnych pocisków. W dniach 27-28 sierpnia 1941 roku doszło w tym miejscu do spotkania Adolfa Hitlera z Benito Mussolinim. W schronie zatrzymał się pociąg sztabowy Hitlera. Kiedy w 1944 roku na tereny te wkroczyły oddziały Armii Czerwonej schron przekształcono w szpital polowy, a po wojnie stał się on własnością Wojska Polskiego. Z czasem pojawił się pomysł, aby w jego wnętrzu urządzić składnicę walorów NBP, jednak do realizacji tego planu nie doszło. Ostatecznie wydzierżawiono obiekt Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, która rozpoczęła w jego wnętrzu hodowlę pieczarek. Trwało to do 1990 roku. W 2000 roku schron został wykreślony z ewidencji wojskowej i obecnie jest udostępniony do zwiedzania.



http://www.schronkolejowy.pl/

Konewka - Trasa turystyczna Bunkier w Konewce

Od wybuchu II wojny światowej minęło 85 lat, a nadal w naszym kraju zobaczyć można ślady umocnień jakie powstały podczas tamtych wydarzeń. Jednym z takich obiektów jest kompleks bunkrów w Konewce niedaleko Spały. Kiedy w 1939 roku wojska niemieckie zajęły Polskę niedługo później Hitler podjął decyzję o utworzeniu centrów dowodzenia, które miały być gotowe na ewentualny atak na lub ze strony ZSRR. Spałę wyznaczono na siedzibę centrum dowodzenia Grupy Armii "Środek". Na początku 1940 roku w lasach niedaleko Konewki, na polanie wykarczowanej podczas wyrębu lasu w czasie I wojny światowej rozpoczęto budowę schronu kolejowego oraz kompleksu mniejszych schronów technicznych, w których znajdowały się agregaty, kotłownie, wentylatory tłoczące powietrze do wnętrza głównego schronu. Można powiedzieć, że powstała twierdza mająca możliwość ukrycia pociągu składającego się z 10-14 wagonów. Był to jeden z najdłuższych schronów kolejowych jakie zostały wybudowane w Polsce. Jego długość wynosiła 380 metrów. Co ciekawe schron ten nigdy nie został wykorzystany zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem. Ostatecznie jego wnętrze używano do celów przemysłowych. W 1945 roku schron został zaminowany, ale szybko przesuwający się front uniemożliwił na jego zniszczenie. Po wojnie jego wyposażenie techniczne zostało zdemontowane i od 1950 do 1990 roku był wykorzystywany jako magazyn Centrali Rybnej. Od 2005 roku miejsce to udostępnione jest zwiedzającym. Stanowi ono nie lada gratkę dla miłośników militariów i osób zajmujących się tematyką II wojny światowej.

 


https://www.bunkierkonewka.eu/

Blizna - Park Historyczny

Prace nad systemami rakietowymi Niemcy hitlerowskie rozpoczęły długo przed wybuchem II wojny światowej. Najbardziej znany ośrodek zajmujący się tą tematyką powstał już w 1937 roku w Peenemünde. Informacje o tych praca przenikały podczas wojny na Zachód, głównie dzięki wywiadowi AK. W sierpniu 1943 roku przeprowadzono zmasowaną akcję bombardowania tego miejsca co spowodowało podjęcie decyzji o podzieleniu prac i przeniesieniu ośrodka m.in. do niedużej miejscowości Blizna niedaleko Rzeszowa. Prace nad powstaniem poligonu szkolno-doświadczalnego rozpoczęto od wyburzenia niemal całej wsi, a czynności na miejscu nadzorował osobiście Heinrich Himmler. W ramach prac budowlanych powstały tutaj specjalne budynki i urządzenia do odpalania rakiet, wieża serwisowa, hala montażowa, wiaty garażowe, magazyny, schrony, bunkry, rampy przeładunkowe przy pociągniętej linii kolejowej i drodze. Z terenu poligonu w Bliźnie odpalano rakiety V1 oraz V2. Pierwsza rakieta V2 została wystrzelona w październiku 1943 roku. Łącznie z poligonu wystrzelono przeszło 200 rakiet, ale ich skuteczność wynosiła zaledwie 20%. Część z nich wybuchała już na stanowiskach startowych lub krótko po starcie. Pozwalało to na pozyskiwanie elementów rakiet do dalszych badań przez oddziały partyzanckie, co przyczyniło się do opracowania w Londynie sposobu na zmianę kierunku lotu rakiet. Ewakuacja poligonu w Bliźnie nastąpiła w lipcu 1944 roku, a dalsze badania przeniesiono do Borów Tucholskich. Wycofujący się żołnierze niemieccy wyburzyli część instalacji i budynków, a reszta została zniszczona po wojnie. W 2011 roku postanowiono w oryginalnej lokalizacji poligonu zorganizować Park Historyczny przybliżający historię tego miejsca. Wchodząc na teren Parku wzrok przyciąga replika rakiety V2, a otaczają ją obrysy poszczególnych zabudowań, barak w którym zgromadzono pamiątki po więźniach pracujących na tym terenie oraz gabloty informacyjne. 



https://www.parkhistorycznyblizna.pl/